Dhr. E.(Bernie) ter Steege is adviseur klimaatadaptatie en natuur bij de gemeente Apeldoorn. 

Apeldoorn mag dan de groenste gemeente van Nederland zijn, veel projecten om de stad echt klimaatneutraal te maken staan nog in de kinderschoenen. Tegelijk maakt de gemeente wel meters, en gemeenteadviseur Bernie ter Steege merkt dat burgers dat ook doen.

Het dak van Ter Steege zelf kon wel een beetje hulp gebruiken met het laten aflopen van regenwater. Want de regen ging via de afvoer pardoes het riool in. ,,Je kan een bijdrage vragen voor het afkoppelen van regenwater. Maar die geldt pas vanaf een bepaald aantal vierkante meter. Mijn dak kwam niet in aanmerking, maar met een elleboogje van 12 euro heb ik het water naar de voortuin geleid. Daarmee was ook alles opgelost.’’

Oftewel: een beetje slimmigheid brengt je verder. En de gemeente wil daar graag bij helpen, benadrukt Ter Steege. ,,Snel oplossen en meedenken helpt, vaak is de oplossing niet heel moeilijk. En wij willen daar zeker bij helpen.’’

Als adviseur Water stort hij zich nu anderhalf jaar op het waterbeleid in de gemeente. Daarvoor werkte Ter Steege 9 jaar bij het Waterschap Vechtstromen, logisch na een studie watermanagement. In gesprek kan hij precies schetsen hoe ver Apeldoorn al is, waar het knelt en hoeveel de inwoners van de ‘groenste stad van Nederland’ zelf kunnen doen om te zorgen dat felle regenbuien, lange perioden van droogte en intensere hittegolven de gemeente geen parten gaan spelen.

,,Ga maar eens fietsen en kijk in voortuinen. Dan zie je dat echt niet alles bestraat is, daar zitten hele mooie dingen tussen’’, vertelt hij trots. En de gemeente springt met alle liefde – subsidieregelingen zijn er niet voor niets – bij.

Tegelijk is ook de gemeente zelf stevig in de weer. Dat moet ook wel, want Apeldoorn is de natste plek van Nederland en ligt bovendien met de westflank op de Veluwe en de oostzijde op de IJsselvallei. Oftewel: verschillende ondergronden, hoogteverschillen en dus een variatie aan grondwaterstanden en stromingen. ,,Dat zorgt her en der ook voor verdroging. Dat kan 80 jaar oude eiken nou net de das omdoen. Dat kan je misschien wel ondervangen door het peil in vijvers wat te verhogen. In de Wapenrustlaan loopt nu een proef om het peil te verhogen. We willen weten wat de effecten zijn op de grondwaterstand in de omgeving én bekijken of de bruinkleuring door ijzer in het grondwater minder wordt.’’

Elders zijn zogenoemde wadi’s aangelegd. In de Arabische wereld wordt met een wadi een rivierbedding aangeduid die alleen bij hevige regenval volstroomt met vaak kolkend water. De rest van het jaar staat de bedding leeg. De wadi’s in Apeldoorn zijn niet veel anders, legt Ter Steege uit. Bij hevige regenval dienen ze als een tijdelijk bassin waarin het overvloedige regenwater wordt opgevangen, zodat de omgeving niet nodeloos onderloopt. ,,Maar binnen een dag moet hij weer leeg zijn, zodat de wadi weer klaar is voor het volgende piekmoment.’’

De mooiste wadi vindt Ter Steege die bij de Zichtweg. Daar was een basketbalveldje waar heibel over was. Een kwestie van overlast, geluid, de bal die overal naartoe stuiterde. Het veldje is ontdaan van asfalt en in overleg met de buurt is een wadi aangelegd. Die is dusdanig groot dat er ruimte is voor hoogteverschillen, variatie in reliëf e. Er kan zelfs een moerasje ontstaan. En dat is weer goed voor de biodiversiteit. Zo kunnen op één klein stukje planten groeien die van droog én van nat houden. We kunnen hier bijvoorbeeld Sleedoorn aanplanten. Een belangrijke waardplant voor de Sleedoornpage: een zeldzame vlinder die maar op een paar plekken in Nederland voorkomt, waaronder midden in de stad Apeldoorn.

Tegelijk is het puzzelen, met die wadi’s. Slaat de grond dicht dan groei er pitrus. Plant je struiken aan maar kun je niet meer onderhoud uitvoeren aan de wadi. Of misschien is er juist minder onderhoud nodig omdat de beworteling en beluchting van de grond veel beter wordt? ,,We moeten nog ons huiswerk doen qua onderhoud’’, beschrijft Ter Steege. En dat geldt met meer dingen. Zo zijn er grote infiltratieputten op verschillende plaatsen in Apeldoorn. Maar die bleken, vooral door bloesem, verstopt te raken. Moet de boel weer worden opengehaald, waarna er een filter wordt geïnstalleerd. Het is een kwestie van trial and error, maar Ter Steege geniet er moet volle teugen van. Voorop willen lopen is ook een kwestie van proberen en dan ook regelmatig constateren dat iets een gouden vondst is.

Het waterbeleid van de gemeente is uiteindelijk natuurlijk een schakel in een hele transitie naar een meer duurzame inrichting van de stad. ,,Dat betekent dat je afwegingen moet maken, en u weet ook dat de financiële situatie van de stad niet geweldig is. Maar de raad heeft toch gekozen voor een hoge groene ambitie. Het vergroenen van de binnenstad, en het aansluiten van dat groen met de buitenste delen van de stad, vinden we heel belangrijk. Daar kunnen we met mooie projecten echt stappen in maken.’’

Dat vergt vaak een hoop praatwerk, ook met bewoners. Iets wat steeds beter op gang komt, merkt Ter Steege. ,,Dat is goed. Uiteindelijk zorgt vergroening ervoor dat mensen fijner wonen, en dat wij de stad mooier kunnen maken’’, zegt Ter Steege, die weet dat mensen meer aan hun hoofd hebben. Werk, kinderen, mantelzorgen, ga maar door. ,,Ook daar heeft de gemeente een begeleidende rol in. En uiteindelijk moet je die mensen wel meenemen in de hele ontwikkeling, zonder dat het een extra last voor ze is. Je moet het niet opleggen.’’

Maar waar het kan, liggen er ook voor de inwoners van Apeldoorn en omstreken genoeg kansen. Soms dus bij grote projecten zoals het vervangen van een dak. Een groen dak én afkoppelen van regenwater. Misschien zelf met zonnepanelen, dat kan allemaal op één dak. Wie inspiratie wil opdoen en ook nog eens wil zien wat er mogelijk is qua financiële hulp in de vorm van subsidie, kan terecht op een hele rits websites van de gemeente. ,,Bij een aanvraag helpt het als je een foto stuurt, en we stellen een aantal standaardvragen. Vaak reageren we binnen een week, en kunnen we echt meedenken.’’

En soms, zo bewijst Ter Steege zelf, scheelt het ook om een elleboogje van 12 euro in de regenpijp te klikken.

Links:
https://www.apeldoorn.nl/groeninitiatief
https://www.apeldoorn.nl/samen-maken-we-apeldoorn-klimaatbestendig/hoe-u-regenwater-afkoppelt-van-het-riool